Studieschuld: hoeveel is gemiddeld en wat is normaal?

Een vrouw met een square academic cap die met haar handen aangeeft dat ze ook niet weet wat voor studieschuld normaal is
Wat voor studieschuld is normaal? Foto: Rochelle Nicole

Je hebt een studieschuld, maar is-ie hoog of laag? Wat is eigenlijk normaal?

In deze blog post laat ik je precies zien hoeveel studenten gemiddeld lenen. Ook vertel ik waar de studieschulden nog veel hoger zijn dan in Nederland en in welke landen je maar liefst gratis kunt studeren.

Oh, en niet getreurd, ik beschrijf natuurlijk ook wat je aan die akelige studieschuld kunt doen. (Jep, ook als-ie enorm is. Die van mij was meer dan vijftigduizend euro.)

Hoeveel studieschuld is normaal?

In 2019 hebben iets meer dan 1,4 miljoen mensen in Nederland een studieschuld. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. De totale studieschuld van al die mensen bij elkaar opgeteld komt uit op 19,3 miljard euro.

Dat is 19.300.000.000 euro.

De gemiddelde studieschuld per persoon = 19,3 miljard euro gedeeld door 1.413.700 mensen ≈ 13.700 euro.

Update! Het CBS heeft eind 2021 nieuwe cijfers gepubliceerd. Je vindt ze hier. (Spoiler: de totale Nederlandse studieschuld is nog verder gestegen.)

De gemiddelde studieschuld is 13.700 euro

Oftewel: gemiddeld hebben die 1,4 miljoen mensen een studieschuld van bijna veertienduizend euro.

Is jouw schuld veel hoger? Don’t worry. Er is iets aan te doen. Hier mijn verhaal, waarin ik vertel hoe ik in twee jaar tijd ruim 30.000 euro aflos. Is dat gemakkelijk? Nee, dat niet. Maar het is veel minder erg dan ik vooraf dacht.

Wat zegt zo’n gemiddelde nu helemaal?

Precies. Niet zoveel. Er zijn mensen zonder studieschuld, er zijn mensen met slechts een klein beetje en er zijn mensen met een studieschuld die vele malen hoger is dan die 13,7 duizend euro.

Hieronder laat ik zien wat de gemiddelde studieschuld is voor verschillende groepen mensen. Dat zegt nog steeds niet alles, maar het geeft wel een iets duidelijker beeld.

Mannen lenen meer dan vrouwen

Veel verschil is er niet, maar mannen lenen net iets vaker dan vrouwen. Ook lenen ze iets meer.

Van alle studenten en oud-studenten met een studieschuld is 49 procent vrouw en 51 procent man. In 2019 bedroeg de gemiddelde studieschuld van vrouwen 13.400 euro en die van mannen 13.900 euro.

De gemiddelde studieschuld per leeftijdsgroep

Hieronder zie je de gemiddelde studieschuld uitgesplitst naar leeftijd. Jongeren tot 20 jaar hebben een studieschuld van gemiddeld 4.100 euro. Dat lijkt mee te vallen, maar bedenk wel: zij studeren vaak nog en bouwen meestal nog schuld op.

De grootste studieschuld zie je bij mensen van 25 tot 45 jaar. Zij zijn doorgaans klaar met hun studie en bezig met aflossen. Op 1 januari 2019 waren er in Nederland 822.200 mensen tussen de 25 en 45 jaar met een studieschuld.

Mensen van 45 tot 65 jaar hebben hun schuld vaak al afgelost. Op 1 januari 2019 waren er 7.700 mensen in die leeftijdsgroep met een studieschuld. Daarnaast waren er nog 300 mensen van 65 jaar en ouder met een studieschuld.

Jongere generaties lenen vaker en meer

Hoe jonger de generatie studenten, hoe vaker ze lenen en hoe groter hun studieschuld is. Ook dat blijkt uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Studenten die zijn geboren in het jaar 2000 hadden op hun achttiende een studieschuld van gemiddeld 2.700 euro. Studenten uit 1994 hadden toen ze achttien waren nog een schuld van gemiddeld 1.500 euro.

Van de in 2000 geboren studenten hadden er 34.000 een studieschuld toen ze achttien waren. Dat is bijna drie keer zoveel als de studenten uit 1994, meldt het CBS.

Door het leenstelsel groeit de studieschuld sneller

In 2015 is het leenstelsel ingevoerd. Studenten krijgen sindsdien geen studiebeurs meer maar moeten geld lenen. De studieschuld van studenten die onder het leenstelsel vallen, groeit sneller dan die van eerdere generaties.

Zie de grafiek hieronder: tussen een 18-jarige uit 1994 (die nog studiefinanciering kreeg) en 18-jarige uit 1998 (die onder het nieuwe stelsel valt) zit nog niet zoveel verschil. Twee jaar later, als ze 20 zijn, is het al een heel ander verhaal.

Hoe hoog is mijn studieschuld eigenlijk?

Jaaa, de grote vraag. Weet jij hoe hoog je studieschuld is?

Zelf durfde ik jaren niet te kijken. Het was zeker dertigduizend euro, dacht ik. Toen ik uiteindelijk toch eens bij DUO inlogde, zag ik tot mijn schrik een bedrag van maar liefst 51.759 euro en 61 cent.

Damn.

Ben je er klaar voor om af te lossen? Begin dan met checken hoe hoog je schuld inmiddels is. Dat kan (met je DigiD) op de site van DUO. Hoe het precies werkt en wat je daar allemaal aantreft, leg ik hier uit.

Studiefinanciering: de historie

Dat studeren geld kost, weet koning Willem I al als hij aan het begin van de negentiende eeuw een studiebeurs geeft aan een klein aantal studenten. Hoe de studiefinanciering zich sindsdien ontwikkelde, is mooi vastgelegd door NPO Focus.

Leiden krijgt in 1575 een universiteit en is daarmee de eerste van Nederland. Studeren kost in die tijd tweehonderd euro per jaar, schrijft NPO Focus. Inclusief studentenkamer. Dat is veel geld, net zoveel als een timmerman in een jaar verdient. Alleen rijke mensen kunnen studeren.

Afbeelding van de aankomst van koning Willem I, staand op een koets, te midden van veel mannen en een paar paarden
De aankomst van koning Willem I op 2 december 1813 in Amsterdam. Afbeelding: Willem Jacob Hofdijk

Het is koning Willem I die in 1815 de eerste studiebeurzen uitdeelt. Zo’n zeventig studenten uit Leiden, Groningen en Utrecht ontvangen er eentje, waarmee ze een derde van hun studiekosten kunnen betalen.

In 1919 wordt een wet aangenomen waarin staat dat hoger onderwijs toegankelijk moet worden voor alle sociale klassen. In de jaren erna worden langzamerhand meer studiebeurzen uitgedeeld aan studenten uit armere gezinnen. Pas na de Tweede Wereldoorlog neemt het aandeel studenten uit de lagere klassen flink toe.

In 1986 werd het recht op studiefinanciering in de wet vastgelegd. Studenten krijgen vanaf dat moment een basisbeurs die voor iedereen gelijk is, hoeveel of hoe weinig hun ouders ook verdienen. Na bijna dertig jaar, aan het einde van 2014, stemde de Tweede Kamer in met het afschaffen van deze basisbeurs.

Studieschulden wereldwijd

Wat voor studieschuld is normaal? Dat verschilt nogal per land. Kijk naar de Verenigde Staten, waar prestigieuze en elitaire universiteiten als Harvard, Yale en MIT veel meer geld kosten dan de reguliere state universities. Veel Amerikanen hebben een studieschuld van tienduizenden euro’s, en sommigen nog van veel meer.

Studenten studeren in de Sterling Memorial Library van Yale University
Wat voor studieschuld is normaal? In de VS is studeren vaak duur, zoals hier bij Yale. Foto: Yale

En dan zijn er ook landen waar studeren gratis is, of bijna niets kost. Gratis studeren kan bijvoorbeeld in Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland, Griekenland, Cyprus, Malta en Turkije, aldus dit rapport van Eurydice. Ook in Duitsland is studeren sowieso goedkoop en vaak gratis, net als in Brazilië.

En nu?

Het duizelt je wellicht, al die cijfers. En ja, over die studieschuld, wat is nu normaal? Zeg het maar. Het doet er ook eigenlijk niet zoveel toe. Wat je studieschuld ook is, je moet er vooral zo snel mogelijk vanaf.

En dan het goede nieuws: aflossen kan. Ook als je schuld verdomd hoog is. Hoe? Met dit stappenplan. Hiermee lukt het mij om ruim dertigduizend euro af te lossen in twee jaar. En trust me, als ik het kan, kan jij het ook.

Er is ook een boek!

Heb je een studieschuld? Lees m'n boek en je krijgt zin in aflossen.

Categorieën

Aflossen

Schaamte en gepieker

Besparen

Geld verdienen

Studeren

Budgetteren

Wonen

Minimalisme

5 REACTIES

    • Ja, helemaal een gekkenhuis daar. Ik luister veel naar de podcast van Dave Ramsey en daar komen de gekste verhalen voorbij. Een studieschuld van meer dan een ton is daar geen uitzondering. En soms is zo iemand dan nog niet eens afgestudeerd ook.

  1. Er is nergens in de plaatjes een SRIrekensom gepresenteerd met daarin de kosten van maatschappelijk oplappen van jeugd die aan lager wal is geraakt. De zorgeconomie kraakt in haar voegen en dat komt door vergrrijzing gecombineerd met niet willen werken aan thuishuizen maar ook aan het zeggen dat de jeugd de toekomst heeft maar ondertussen die jeugd geen enkele vrije ruimte te geven om goed opgeleid en zonder schulden klaar te laten worden voor ondernemen of solliciteren via de gebruikelijke zwerfpogingen die elk mens in zijn jrugd moet mogen hebben, voor het leren kiezen van jouw eigen beste weg. Mijn idee is dat oplapkostenplaatje wel eens het meervoud is van de studiekosten die we ALS GEMEENSCHAP NIET vergoeden.

    • Ja, daar zeg je me iets. En sowieso: jongeren opleiden zonder zo’n enorme studieschuld, dat zou mooi zijn. Ben ik groot voorstander van.

  2. Ik zie dat u dit in 2019 heeft geschreven, de cijfers gaan denk ik nu rap veranderen (daarmee bedoel ik het gemiddelde van studieschuld). Als je rekening houd dat de basisbeurs is afgeschaft in 2015 zullen na 2019 de eerste afstuderen uit het leenstelsel. Wat ik nu om mij heen zie is dat het gemiddelde 35.000 ongeveer is maar dat is vooral tussen de uitwonende studenten maar volgens het Centraal Plan Bureau is dat gemiddelde van 13.700 al gestegen naar 21.000.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Mijn studieschuld

100%
Het was €51.759,61. Nu nog €0!!

Maaike Wind

Voormalig studieschuldbezitter

Durfde lang niet te kijken hoe hoog haar studieschuld was. Deed het toen toch. Schrok. Werd moedeloos. Begin 2019 was ze het zat. Fuck die studieschuld. Aflossen, en rap. Dertigduizend euro in twee jaar. Doe mee!

Wil jij óók zin in aflossen?

Schrijf je in en ontvang elke week mijn aflos-inspiratie in je inbox.